Column & Opinie Tim Middeldorp

Over Tim Middeldorp

Sr. Projectmanager FHI, federatie van technologiebranches

Artifical Intelligence is onderdeel van het leven

In het dagelijks leven komen we op allerlei manieren al in aanraking met technologieën die te maken hebben met kunstmatige intelligentie. De timeline van LinkedIn wordt zo opgesteld dat het meest relevante nieuws bovenaan komt. Waarom ik nooit dat ene LinkedIn-bericht kan terugvinden komt vermoedelijk ook door dit algoritme.

Spotify gebruikt lijstjes die speciaal voor mij zijn en ja, meestal vind ik dat Spotify mij goed ‘kent’. Ik geef dan ook wel af en toe bewust input aan het Spotify AI-systeem. Je kunt een ‘hartje’ toekennen bij een goed nummer of een ‘verbodsbordje’ bij een slecht nummer. Zo tweaken Spotify en ik langzaam maar zeker een systeem dat kunstmatig en geheel zelfstandig inspeelt op mijn muzikale wensen.
Geen probleem en wat mij betreft blijft dat ook zo. Toch zijn er mensen die in een ‘singulariteitsgedachte’ geloven dat inhoudt dat er een moment zal komen waarop de ‘mens’ overruled wordt door de ’technologie’. Ik zou tegen deze mensen willen zeggen: kijk eens om je heen, dat is allang het geval. Die volledig autonome auto, zoals velen hem voor zich zien, die komt er niet, is mijn voorspelling. Tegelijkertijd ben ik van mening dat de autonome auto er al lang is. Het lijkt paradoxaal, maar het afzetten van de mens alsof het een vaststaand iets is tegenover zoiets vaags als ‘de technologie’ is nou eenmaal niet zo’n vruchtbaar denkkader, dus blijf er niet in hangen. Adaptieve cruise control, rijbaan assistentie, automatisch inparkeren. De auto zit al bomvol met AI-functies maar het blijft altijd een wisselwerking met hoe de mens het gebruikt (en wilt gebruiken).
Vaak wordt het argument gebruik dat zodra de technologie zichzelf voortbrengt zonder tussenkomst van de mens DAN is het moment aangebroken waarop we officieel overruled zijn. Een aantal jaar geleden zag ik bij een Development Club-sessie een lezing van Guszti Eiben, professor AI aan de VU Amsterdam. Hij liet een zelflerend algoritme zien dat een vorm aanstuurde die dan volledig machinaal ‘geboren’ werd. Waarschijnlijk doe ik de complexiteit van deze robotevolutie behoorlijk te kort maar mijn punt is dat dit voorbeeld nogal experimenteel oogde, volgens mij niets om je zorgen over te maken. Tegelijkertijd laat het zien dat dergelijke experimenten vandaag de dag wel een reëele mogelijkheid zijn, waardoor mijn pleidooi blijft: laten we ons er dan actief toe verhouden.
De eerste genetisch gemanipuleerde baby die geboren is in China kwam voort uit een onderzoek met alle goede bedoelingen. De wereld reageerde geschokt dat een arts op eigen houtje dit aan het doen was, omdat het wel erg ver afwijkt van de procedures bij nieuwe voortplantingstechnologieën. Het lijkt me goed om er een maatschappelijke discussie over te voeren met als doel richtlijnen op te stellen. Een aanpassing in het DNA op basis van een AI-beslissing over wat ‘goed’ is, lijkt niet meer zo ver weg. Wat wel belangrijk is om hierbij op te merken, is dat de mens altijd een set van vooronderstellingen in zo’n ‘black box’ legt. Een selectiefilter voor sollicitanten op basis van kunstmatige intelligentie is daarom echt niet neutraler dan puur menselijke beslissingen. Er zijn voorbeelden te noemen waaruit blijkt dat het racisme bijvoorbeeld gewoon (onbedoeld) ingebakken is. Wat dat voor de ontwikkeling van bijvoorbeeld ‘autonome’ wapens betekent, mag u zelf bedenken.
Laten we niet naïef zijn en de bak met data die we aan allerlei bedrijven gratis ter beschikking stellen op waarde schatten. Ik denk dat we als burger en consument vaak wel wat kritischer mogen zijn over wat er precies met onze persoonlijke data gebeurt. Niet alles dat commercieel gezien een goed idee is, is ook echt een (maatschappelijk) goed idee. Uiteindelijk is AI gewoon iets dat bij het dagelijks leven hoort, het is niet eng maar ook niet fantastisch.
In september is er vanuit FHI trouwens een themasessie georganiseerd met de branche voor Industriële Automatisering over machine learning en AI. Als u interesse heeft om hierbij te zijn hoor ik het graag!